Polak, Chińczyk - dwa bratanki?

Wagabunda

Przez ostatnie pięć lat odwiedziłem ponad 30 krajów, głównie europejskich. Przez niektóre, przejeżdżałem po kilkanaście razy rocznie. Jeżeli podróżuje się często, to Holandia, Estonia, Ukraina, Bułgaria, Słowenia i Grecja, mają tyle samo uroku, co Rosja, Norwegia, Armenia czy  Uzbekistan. Także Węgry, Bośnia, Albania, Niemcy i Czechy zaskakują swym pięknem, jeżeli nawet, na ich zwiedzanie ma się zaledwie kilka dni. Oglądanie czegoś innego niż własne podwórko daje nie tylko wiele przyjemności ale także dodatkową energię do baczniejszego rozglądania się na lewo i prawo. Poszukiwanie nowych pejzaży i ludzi jest ekscytujące. Jednak ostatnio daje się odczuć nudę, płynącą z co raz bardziej zunifikowanej Europy. Powtarzają się te same budynki, mosty, parki, samochody i jednakowe produkty spożywcze w podobnych supermarket. Ta monotonia widoczków i kurczenie się starego kontynentu wyraźnie  zmobilizowały mnie do wyruszenia na podbój odleglejszego państwa. To zaś, pod względem liczby mieszkańców, jest największe, na owym niesprawiedliwym świecie.

Nowe Chiny

W zasadzie Chiny pod względem wielkości podobne są do Polski, tylko ponad 50 razy większe. Podobnie jest z ludnością. Chińczyków jest, tylko ponad 50 razy więcej nisz nas Polaków. Dopiero na miejscu okazuje się, że nic nie wiemy o kraju, o którym tak dużo można przeczytać w krajowej prasie. Wszystko tam jest, jeżeli nie bardzo duże, to wielkie lub ogromne. Dużo ludzi, dużo poletek uprawnych, dużo rowerów, dużo małych domków i co dziwi - dużo nowoczesnych samochodów, setki autostrad i tysiące wieżowców mających więcej niż 30 pięter. Dla europejskiego śmiertelnika takie miasta jak Pekin, Shang-haj, Hong-Kong są jak pułapka. Szerokie wielopasmowe ulice, wielkie i nowoczesne oszklone gmachy, luksusowe hotele, banki i biurowce. Ponad pięćdziesięciopiętrowe drapacze chmur i potężne, ruchliwe lotniska. Te monstrualne miasta są jak chłodne betonowe pustynie, poprzeplatane nowoczesnymi wielopoziomowymi skrzyżowaniami oraz cudowną drobną zielenią i kolorowymi kwiatami. One mają, niestety, po kilkanaście milionów mieszkańców. To wszystko robi takie wrażenie, że przyjezdny odczuwa strach i czasami chce mu się usiąść na chodniku i płakać. Nie lepsza sytuacja jest na wsi. Bywają wiochy 10-krotnie większe od Brzegu a obszary wielkości gmin, tworzą zurbanizowaną całość i wyglądają jak wielkie miasta, zasiedlone przez 1-3 milionów mieszkańców. Ponad połowa ludności, podobnie jak w Polsce, żyje w nędzy, tj. pracuje na czynsz, marne ubranie i wyżywienie.  

Lubią orżnąć

Dla Europejczyków nazwy chińskich miejscowości, są bardzo trudne do zapamiętania i w brzmieniu do siebie podobne: Yin-Ing, Son-Dong, Tian-Ge, Din-Shan, Tong-Xi itp. Z pośród kilkunastu miast, jakie odwiedziłem w Chinach, najbardziej swojsko brzmiące nazwy spotkałem w południowej części kraju, w 70-milionowej prowincji Guang-Dong. Były to miasteczka: Hui-zu, Yung-Hui i Hui-Long. Stolica tej prowincji ma zaledwie 6 milionów mieszkańców i okropnie szybko się rozwija. Ostatnie lata, to wielkie budowy, wielkie fabryki, wielkie wieżowce oraz wielkie autostrady a także, wśród ogromnego bogactwa - wielka bieda, prostota i prymityw. Od razu spostrzegłem, że tubylcy byli niżsi ode mnie, choć podobno w Chinach są także 180-centymetrowe wielkoludy. Z kobietami jest jeszcze gorzej. Wszystkie są drobne. Nawet te w agencjach turystycznych i nieturystycznych, wyglądają zawsze młodziej, niż jest to w rzeczywistości. Tak więc młody personel sklepów, biur i hoteli wygląda jak dzieci a matki wyglądają jak córki. Ponieważ w Chinach pracuje się dużo i ciężko, na szczęście dla nas mężczyzn, babki wyglądają prawidłowo - jak staruszki, i o pomyłce nie może być mowy. No cóż. Chińczycy są pokojowo usposobieni do siebie i bardzo szanują obcokrajowców. Jednak nie przeszkadza im to w dopisywaniu dużych kwot do rachunków w hotelach i restauracjach oraz obcinaniu znacznych końcówek przy wydawaniu reszty pieniędzy. Lubią jak my korupcję i okradanie bliźniego, przy każdej nadarzającej się  okazji.

Azjatyckie selavi

W kraju milionów rowerów i super samochodów, wszystkim żyje się ciężko. Oprócz nowych wieżowców istnieją komunistyczne bloki z wielkiej płyty, z lat 70-tych. Chińczycy lubią także wille. Te, ze względu na duże zagęszczenie ludności, budowane są na malutkich parcelach i mają po 3-5 pięter. Wyglądają jak chatki leśne na kurzej stopce i stoją tak blisko siebie, że właściciel lokalu może przez okno dać prztyczka w  nos swojemu sąsiadowi. Całe osiedla takich domków przypominają kurzą fermę, z klatkami dla ptaków. Biedota ma małe poletka, wielkości naszych działek ogrodniczych. W Chinach poziom bezrobocia jest niższy niż u nas w kraju i wynosi tylko 11%, co daje, zaledwie 140 milionów bezrobotnych. Chińczycy lubią sport, lubią muzykę, teatr, malarstwo i podobnie jak nasi - lubią jeść. Jeśli mają za co się żywić, to ryż nie jest ich podstawowym daniem. Potrawy chińskie są smaczne, są bardzo różnorodne, są kolorowe, mają zupełnie inny zapach i składają się głównie z wielu świetnie przyrządzonych warzyw, okraszonych setkami barwnych, pikantnych przypraw. Chińczycy podjadają także rybki, wieprzowinkę, kurczaczki i różnego rodzaju dziadostwo, które włóczy się po pustyni, po polach i po drzewach. Są tam na stole węże, szczurki, nieznanej maści robaki, pisklęta, żuki oraz smażone skorpiony, pieski i kotki. Podróże po tym wielkim kraju odbywają się samolotami. Biedniejsi jeżdżą pociągiem a krótkie trasy (ok.1000 km), pokonywane są autobusami z miejscami do leżenia. Bardzo popularne są rowery i ryksze a dla biedoty, taxi na motocyklach i skuterach. Kierujący ma na sobie jaskrawą kamizelkę z numerem taryfy a klient siada na siodełku z tyłu i jazda. W małych, lecz zagęszczonych miejscowościach, ruch odbywa się na zasadzie, komu uda się bezpiecznie przejechać skrzyżowanie ten żyje. Kraj jest duży i ćwierć miliona zabitych na drogach rocznie, to norma.  

Olimpiada

Chiny przygotowują się do obsługi wielkiej międzynarodowej imprezy sportowej. Budują i modernizują stadiony, hotele, drogi, mosty, dworce i lotniska. Za kilka lat zobaczymy kraj, jakiego jeszcze 10 lat temu nikt sobie nie wyobrażał. Ale obok nagłego progresu ekonomicznego w Chinach nadal panuje komunizm i obozy pracy. Istnieją więźniowie polityczni, strefy zamknięte, strefy ograniczone, karne i wolnorynkowe. Nie tylko miejscowi ale także obcokrajowcy mają wiele kłopotów przy pokonywaniu dużych i małych odległości. Problem wyżywienia narodu został w ostatnich latach rozwiązany. Obecnie  sprawą nr 1. jest ograniczenie urodzeń. Po mimo nakazowego wzorca rodziny 2+1, liczba mieszkańców nadal rośnie. Państwo wspomaga aborcję a sytuacja kulturowa, polityczna i ekonomiczna tolerują dzieciobójstwo, zwłaszcza narodzonych już dziewczynek. Małżeństwo chińskie może posiadać tylko jednego potomka. Jeżeli urodzi się dziewczynka, można ubiegać się o zezwolenie na drugie dziecko. Osoby chcące zrobić szybką karierę (dobra praca, wysoka pensja, mieszkanie, itd.), jeżeli zdecydują się na bezdzietność, otrzymują dużą pomoc od państwa. W Shanghaju, łatwiej jest spotkać Afroamerykanina niż kobietę z dzieckiem. Tysiące urodzonych na czarno dzieci żyje w ukryciu. Nie są zarejestrowane, nie mają żadnych praw i dokumentów. Prawdopodobnie, w przyszłości nie znajdą pracy i będą żebrać. Dzisiaj wydaje się, że nie są to już problemy związane z systemem władzy i polityką. To jest wielki i nierozwiązywalny w żaden sposób, wielki kłopot tak licznego narodu. Gdyby zniesiono ograniczeni liczby urodzin, Chiny zamiast 1 miliarda 300 milionów, miałby w krótkim czasie ponad 2,5 miliarda mieszkańców, dla których już dzisiaj, trudno jest znaleźć pracę i spokojne miejsce do spania.