Małujowice, wieś położona w odległości kilku kilometrów na południowy zachód od Brzegu, znana jest przede wszystkim z polichromii gotyckiego kościoła. Mniej natomiast na ogół się wie i pamięta o stoczonej na polach tej wsi, osiemnastowiecznej bitwie, pomiędzy wojskami austriackimi i pruskimi. Do historii Śląska i historii Powszechnej Europy, miejscowość ta trafiła z powodu tegoż starcia zbrojnego, a związanego z trwającą od wielu dziesięcioleci, rywalizacją między Prusami i Austrią, o panowanie na Śląsku. Historiografia Małujowic i małych miejscowości w Polsce jest skromna. Gdy porównamy ją z historiografią naszego zachodniego sąsiada, przekonamy się, jak wielką wagę przywiązują Niemcy do kultywowania historii regionalnej. Przedwojenne niemieckojęzyczne źródła śląskie są przykładem lokalnego patriotyzmu, podkreślają znaczenie historii maleńkich wsi, miast, a nawet pałacowych rezydencji. Ma to znaczenie w krzewieniu miłości do swej ziemi i wcale nie abstrahuje od podkreślenia polskich tradycji na Śląsku. Niemiecki konserwator zabytków, Hans Lutsch, stwierdził swego czasu bezstronnie, że "te stare kościółki śląskie zachowały takie formy, jakie nadawali mieszkańcy tego kraju, Polacy, po wędrówkach ludów, swoim budowlom...".

          W odniesieniu do śląskiej ziemi, utożsamia to rodzime pochodzenie wielu zabytków i ma znaczenie, zważywszy na wielowiekowe istnienie tej prowincji poza polskim organizmem państwowym . Najwcześniejsze związki ze średniowieczną Polską, datuje Śląsk za panowania pierwszych Piastów. Zhołdowanie się wielu książąt dzielnicowych, królowi czeskiemu w czternastym stuleciu, włączyło Śląsk w obręb nowej monarchii. Śmierć ostatniego z Piastów śląskich, potwierdziła przynależność tej prowincji w skład habsburskiego państwa. Nową epokę wyznaczył fakt, zajęcia Śląska przez Prusy fredyrycjańskie. Przyczyniła się doń małujowicka bitwa, z której Fryderyk II uciekł z pola bitwy. Po wielu latach napisał w pamiętniku: "Mollwitz, to była szkoła króla i jego oddziałów ... ".

          Dzisiaj niema prawie żadnych śladów po bitwie , gdyż postawiony na przykościelnym placu pamiątkowy obelisk, nie zachował się do naszych czasów. Usunięty został również z brzeskiego rynku pomnik pruskiego króla, który wskazywał kierunek lokalizacji Małujowic. Uczyniono tak zapewne by nie przypominał wspaniałego zwycięstwa , ile niemieckiego panowania na Śląsku.
Wreszcie rok 1945 wraz ze zmianami przynależności państwowej i przemieszczaniu się ludności, przyniósł zupełnie nowy okres w dziejach tej ziemi. W warunkach odbudowującego się państwa polskiego po zniszczeniach wojennych, przystąpiono od razu do zabezpieczenia i konserwowania zabytków. W pamięci ludzkiej przetrwały jako dzieła szlachetne i bez względu na to w jakim okresie i z czyjej inspiracji powstały, należało je uchronić przed zniszczeniem. Brak jednak było naukowych opracowań w postaci uporządkowanej literatury. W przypadku Małujowic były to niemieckie publikacje i dotyczyły one przede wszystkim opisu polichromii w miejscowym kościele św. Jakuba Apostoła. Stanowi on prawdziwą ucztę i jest unikatowym przykładem ilustracji tzw. "Biblii Ubogich", nie tylko dla miłośników sztuki sakralnej.

          Znaczące miejsca kultur narodowych są zawsze własnością wielu pokoleń. Dużo bowiem zależy od tego, w jaki sposób zabytki architektoniczne, pola bitew, czy wręcz zdewastowane przez człowieka pałacowe rezydencje, stawały się niepotrzebne. Nie dostosowanie się do ideologii panującej w powojennej Polsce, wpłynęło na ich zniszczenie. Taki los spotkał dziewiętnastowieczną rezydencję z Małujowic, którą przeznaczono na siedzibę miejscowego PGR-u.

           Praca ta, może być z pewnością pomocna w kształtowaniu właściwie pojętego patriotyzmu lokalnego, utożsamiając się nie tylko z polskim pochodzeniem tej miejscowości. To prawda, że nie odcina się od prawa stanowiącego ze śląskiej ziemi - małej Ojczyzny Polaków i Niemców.

          Wyważa własne stwierdzenia w oparciu o dostępną literaturę polską i bogatą w źródła, przedwojenne opracowania niemieckie. Płodnym pisarzem tego okresu był wieloletni pastor małujowickiego kościoła - G. Wollstad. Jego praca: "Die historische Kirche zu Mollwitz", opublikowana w brzeskiej prasie lokalnej jako nadbitka ("Briegische Heimatblätter"), znalazła uznanie u tamtejszych czytelników i dzisiejszych miłośników historii.

          W pracy tej próbuje się stworzyć jednolitą syntezę historii tej wsi, a dodatkowym aspektem dla zainteresowanych jest fakt, iż może być ona dobrym punktem wyjścia do poszukiwania śladów dawnej, a zarazem jej wspaniałej przeszłości. ma to wyjątkowe znaczenie dla miejscowości, która wobec niezliczonej rzeszy słabo spopularyzowanych śląskich wsi, wyróżnia się bogactwem wartości kulturowych w architekturze i sprzymierzonej z nią plastyce. Jednak całe dostojeństwo jest ukryte w obrazie przeżyć wielu istnień ludzkich, stanowiących niewielką społeczność wiejską. Kim byli budowniczowie kościoła, jakie rody przez wieki istnienia, przeżywały tutaj swój dostatek czy wojenne upokorzenia ? Wreszcie jak przywołać z zapomnienia nazwiska tych, którzy tworzyli historię tej miejscowości ?

          Małujowice, słyną z polskich i niemieckich tradycji narodowych, dlatego też zaprezentowana praca jest odzwierciedleniem faktów, pozwalających na ukazanie wyższości dorobku kulturowego małej społeczności, nad celem ogólnej polityki regionu czy państwa. Warto w tym miejscu zacytować wypowiedź ostatniego ewangelickiego pastora z Małujowic: " W listopadzie 1946 roku celebrowałem ostatnią mszę w tutejszym kościele, który przez 17 lat przyrósł mi do serca..." Pastor Schmidt von Puskas opuścił Małujowice wraz z transportem mieszkańców i wyjechał w głąb Niemiec. Po wielu latach opublikował w zachodnioniemieckim czasopiśmie "Neue Brieger Zeitung", historię kościoła z Małujowic.

          Jest czymś naturalnym, że dążymy do poznania przeszłości najbliższej okolicy, z którą związane jest nasze życie. Poznanie historii Małujowic od czasów zamierzchłych po dzień dzisiejszy, ma szczególne znaczenie w kultywowaniu polskich tradycji kulturowych, właśnie tu na Śląsku zasługuje na uwagę.